Mộc hoa trắng

Mộc Hoa Trắng

Mộc hoa trắng - cây thuốc nam

Tên gọi khác là cây mức lá to, cây sừng trâu, mức hoa trắng, thừng mực to lá mộc vài, míc lông.
Tên khoa học là Holarrhena antìdysenteria Wall.
Thuộc họ Trúc đào (Apocynaceae).

Bộ phận dùng làm thuốc của cây mộc hoa trắng

Ta dùng hạt và vỏ cây mộc hoa trắng

A. Mô tả cây mộc hoa trắng

Cây nhỏ hoặc cây to, có thể cao tới 12m. Cành non nhẵn hoặc mang lông màu nâu đỏ, trên mặt có nhiều bì khổng trắng rõ. Sẹo lá còn sót lại thường nổi lên. Quả là những đại màu nâu có vân dọc hơi hình cung dài 15-30cm, rộng 5-7mm. Rất nhiều hạt dài 10-20mm, rộng 2-2,5mm, dày 1-1,5mm màu nâu nhạt, đáy tròn, đẩu hơi hẹp lõm một mặt, trên mặt có một đường con màu trắng hơi nhạt. Chùm lông của hạt màu hơi hung hung, dài 2-4,5cm .
Lá mầm gấp nhiều lần. Mùa hoa nỏ: tháng 3 đến tháng 7, mùa quả: tháng 6-12.

B. Phân bố cây mộc hoa trắng

Cây mộc hoa trắng mọc khắp nơi ờ Việt Nam. Tại miền Bắc có ở Bắc Giang, Bắc Ninh, Cao Bằng, Lạng Sơn, Vĩnh Phúc, Phú Thọ, Hà Tây, Hòa Bình và nhiểu tỉnh khác.
Còn mọc ở An Độ, Miến Điện, Thái Lan, Malaixia.

C.Thành phần hóa học của mộc hoa trắng

Từ vỏ và hạt cây mộc hoa trắng người ta đã chiết xuất các ancaloit chủ yếu sau đây:
– Conesin    C24H40N2
– Norcoiíesin    C23H38N2
– Conesimin   C23H38N2
– Isoconesimin    C23H38N2
– Conesinidìn    C21H32N2
– Conkurchin    C21H32N2
– Holarhenin    C24H38ON2 v.v.

Chất conesin có tinh thể hình lãng trụ (kết tinh trong axêtôn) độ chảy 125“, ocD=-1,9° (CHCỤ hoặc + 21°6 (C2H50H).
Cho muối clohydrat, bromhydrat và oxalat có tinh thé.
Conesin cho phản ứng sau dây: Hòa tan một ít conesin trong 8 giọt H2S04. Thêm một giọt HNOj đặc vào sẽ có ngay màu vàng tươi. Màu vàng sảm dần. Nếu thêm một giọt axit nitric nữa, sẽ ngả mẩu nâu bẩn, sau ngả mầu lục.
Theo Ciaus J. F. Mhaskar trong hạt mộc hoa trắng có từ 36-40% dầu và 0,025% ancaloit.

D. Tác dụng dược lý mộc hoa trắng

Chất conesin rất ít độc. Với liều cao, tác dụng cùa nó gần giống mocphin, nó gây liệt đối với trung tâm hô hấp. Nếu tiêm, nó gãy tê tại chò nhưng lại kèm theo hiện tượng hoại thư do đó không dùng gây tê được.
Conesin bài tiết một phẩn qua đường ruột, một phần qua dường tiểu tiện. Nó gầy hạ huyết áp và làm tim đập chậm.
Conesin kích thích sự co bóp ruột và tử cung.
Theo Janot M. M. và Cavier R. (1949. Ann. Pharmaceut. Franc: 549-552) conesin clohydrat, có tác dụng trừ giun đối với chuột bạch.
Trên lâm sàng, người ta dùng conesin clohydrat hay bromhydrat chữa lỵ amip. Hiệu lực như emetin lại hơn emetin ở chỗ ít độc và tiện dùng. Tác dụng cả đối với kén và amip, còn cmetin chỉ tác dụng đối với amip. Hiện tượng không chịu thuốc rất ít hoặc không đáng kể.

E. Công dụng và liều dùng mộc hoa trắng

Bột hạt ngày uống 3-6g Cao lỏng 1/1 ngày uống 1-3g Cồn hạt (1/5) ngày uống 2-6g.

Hạt và vỏ cây mộc hoa trắng được dùng làm thuốc chữa lỵ amip. Thường dùng dưới dạng bột, cồn thuốc hoặc cao lỏng.